Położenie geograficzne i znaczenie gospodarcze wyżyny

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska jest częścią Wyżyny Małopolskiej. Ciągnie się pasem szerokości od kilkudziesię­ciu kilometrów w okolicach Krakowa, do kilkunastu — na północnym zachodzie, koło Wielunia. Wisła stanowi granicę południową; wschodnią, oddzielają­cą od Niecki Nidziańskiej, wyznacza linia przebiegająca od Krakowa przez okolice Wolbromia i dalej przez Lelów, Pa­jęczno po Wieluń. Granica zachodnia, oddzielająca Wyżynę Krakowsko-Częstochowską od Wyżyny Śląskiej, biegnie przez Chrzanów, Olkusz, okolice Zawiercia, Żarki, Często­chowę do Wielunia. Jura położona jest na terenie województw: miejskiego krakowskiego, katowickiego, częstochowskiego i sieradz­kiego. Mówiąc o roli gospodarczej Wyżyny Krakowsko-Często­chowskiej nie sposób pominąć zakładów przemysłowych, położonych w jej pobliżu, które są odbiorcami surowców jurajskich oraz zatrudniają ludzi mieszkających na tym te­renie. Przemysł ciężki rozwinął się głównie w największych miastach Jury. Ruda żelaza, eksploatowana w okolicach Czę­stochowy i Kłobucka, wytapiana jest w częstochowskiej hu­cie im. Bolesława Bieruta. Huta „Zawiercie” uszlachetnia gotową stal. W bliskim sąsiedztwie Wyżyny, w Nowej Hu­cie i w Dąbrowie Górniczej („Huta Katowice”), znajdują się dwie największe huty w kraju. Koło Olkusza wydobywa się rudy cynku i ołowiu; kopal­nia „Pomorzany” należy do najmłodszych i najnowocześniej­szych zakładów tego zagłębia. W Bolesławiu zlokalizowano kombinat górniczo-hutniczy produkujący cynk i ołów. Fabryka Obrabiarek Ciężkich w Porębie (Zawiercie), to kolejny ważny zakład regionu. Wyroby jej osiągają najwyż­szy standard światowy i eksportowane są do wielu państw. Krajowymi monopolistami, wytwarzającymi naczynia ema­liowane, są fabryki w Myszkowie i Olkuszu. Bogactwem Wyżyny są wapienie. Eksploatuje się je w wielu miejscach i nie tylko metodami przemysłowymi. Czar­ne marmury dębnickie od stuleci zdobią wiele krakowskich kościołów. Melafiry — wydobywane koło Alwerni i Regulic oraz porfiry z Miękini i Krzeszowic używane są jako tłu­czeń drogowy. Jednak pozyskiwanie wapieni niekiedy koli­duje z ideą ochrony przyrody i zabytków, czego przykła­dem może być kamieniołom i wapiennik w Olsztynie koło Częstochowy, powoli drążący wzgórze, na którym stoją ruiny zamku (w 1978 r. kamieniołom zamknięto). Na obszarze Jury znajdują się trzy cementownie: „Wiek” w Ogrodzieńcu, „Wysoka” koło Łaz oraz cementownia w Rudnikach koło Częstochowy. W Częstochowie, Myszkowie i Zawierciu istnieją liczne zakłady przemysłu włókienniczego, którego tradycje sięgają początku XX wieku. Nowoczesną przędzalnię „Przyjaźń” w Zawierciu wybudowały wspólnie Polska i NRD.