Olkusz

Krzyżują się tu szlaki: Powstańców z 1863 r., Gwarków, Krajoznawczy. Przez dzielnicę Olkusza — Parcze przechodzi Szlak Orlich Gniazd. Miasto w woj. katowickim. Przystanek PKS — kursy do Będzina, Bydlina, Jaroszowca, Katowic, Kluczy, Krakowa, Ogrodzieńca, Wolbromia, Zawiercia. Stacja PKP na linii Katowice—Kielce. Pogotowie ratunkowe, szpital, apteki, komenda miejska MO, restauracje, PKO, stacja benzynowa, hotel. Ośrodek zagłębia górniczo-hutniczego rud cynku i ołowiu. Jest tu również fabryka naczyń emaliowanych i wentylatorów. Lokacja miasta nastąpiła przed 1299 r. W 1386 r. Władysław Jagiełło odnowił prawa miejskie Olkusza, który w XVI wieku dochodzi do największego rozkwitu. Z tego okresu pochodzą największe inwestycje olkuskiego kopalnictwa rud, zbudowano wówczas sztolnie: Czartoryską, Ponikowską, Staroolkuską. W końcu XVI w. istniała tutaj mennica państwowa. W XVII i XVIII w. miasto podupadło. Wraz z budową kolei żelaznej nastąpił ponowny jego rozwój. Zabytkowy zespół staromiejski, obejmujący fragmenty murów miejskich z XIV—XVI w., budynek dawnego starostwa z 1828 r., w rynku zabytkowe kamienice, najstarsza z XV w. (Rynek 15). Zespół kościoła parafialnego: Gotycki kościół św. Andrzeja z 1 połowy XIV w., fundowany przez Kazimierza Wielkiego. Na wyposażenie wnętrza kościoła składają się elementy gotyckie (poliptyk z 1480 r.), renesansowe i barokowe. Cenne obrazy, freski i epitafia z gmerkami gwarków olkuskich. Kaplica św. Jana Kantego, proboszcza olkuskiego, obok kościoła, w dawnych murach miejskich, z 1738 r., z ciekawym późnobarokowym portalem. Dzwonnica murowana z 1913 r. Na miejscowym cmentarzu grób Francesco Nullo, poległego pod Krzykawką.